Trong lịch sử hình thành và phát triển của thị trường chứng khoán thì OTC là loại thị trường xuất hiện sớm nhất. Đây là loại thị trường chứng khoán được áp dụng tại nhiều quốc gia trên thế giới. Cùng tìm hiểu chi tiết xem thị trường chứng khoán phi tập trung là gì nhé?
Thị trường chứng khoán phi tập trung OTC là gì?
Thị trường OTC được gọi với nhiều cái tên khác nhau. Phổ biến nhất vẫn là thị trường phi tập trung và thị trường giao dịch qua quầy (OTC Market). OTC là chữ viết tắt của Over the counter bởi thị trường này giao dịch thông qua hình thức là những nhà buôn chứng khoán (dealer) tại các địa điểm khác nhau công bố một danh mục chứng khoán với giá mua và bán được niêm yết sẵn. Sau đó họ sẽ sẵn sàng mua hoặc bán chứng khoán thẳng cho những ai chấp nhận giá của họ.
Thị trường OTC đóng vai trò là một thị trường thứ cấp với vai trò điều hòa, lưu thông các nguồn vốn để đảm bảo hoạt động đầu tư phát triển kinh tế. Cũng bởi có hình thức tổ chức đặc thù nên thị trường chứng khoán này có hoạt động rất đông đảo và đa dạng. Thị trường này có 3 phương thức giao dịch chủ yếu là:
- Phương thức giao dịch thỏa thuận giản đơn.
- Phương thức giao dịch báo giá.
- Phương thức giao dịch có sự tham gia của nhà tạo lập thị trường.
Tùy theo tình hình kinh tế và nhu cầu giao dịch mà người ta có thể áp dụng các phương thức giao dịch khác nhau.
Đặc điểm thị trường OTC?
Thị trường chứng khoán phi tập trung được áp dụng tại nhiều quốc gia khác nhau. Bởi thế nên nó cũng có những đặc điểm riêng để phù hợp với điều kiện đặc thù của mỗi nước.
Hình thức tổ chức thị trường
Thị trường OTC được tổ chức theo hình thức phi tập trung tức là không có địa điểm giao dịch cụ thể mang tính tập trung giữa bên mua và bên bán. Thay vào đó, thị trường này sẽ diễn ra tại các điểm giao dịch của công ty chứng khoán, ngân hàng hay các địa điểm khác.
Chứng khoán giao dịch trên thị trường OTC
Đây là đặc điểm mà những người mới gia nhập vào thị trường sẽ quan tâm nhất. Chứng khoán giao dịch trên thị trường phi tập trung sẽ chia làm 2 loại là:
- Chiếm phần lớn nhất là loại chứng khoán chưa đủ điều kiện niêm yết trên Sở giao dịch nhưng đã đáp ứng được các điều kiện về tính thanh khoản và yêu cầu tài chính tối thiểu của thị trường OTC.
- Còn lại chính là các loại chứng khoán đã niêm yết trên sở giao dịch chứng khoán.
Cơ chế lập giá trên thị trường chứng khoán phi tập trung
Đây là đặc điểm rõ nhất để phân biệt giữa thị trường chứng khoán phi tập trung với thị trường chứng khoán tập trung. Thị trường OTC chủ yếu được lập giá dựa theo phương thức thương lượng và thỏa thuận song phương giữa 2 bên. Còn thị trường chứng khoán tập trung thì sử dụng cơ chế đấu giá chứng khoán trên Sở giao dịch chứng khoán.
Thị trường OTC có sự tham gia của các nhà tạo lập thị trường
Trong thị trường chứng khoán phi tập trung, các nhà tạo lập là công ty giao dịch – môi giới cũng tham gia vào thị trường. Các công ty này có thể hoạt động dưới 2 hình thức khác nhau là hoạt động giao dịch (mua bán chứng khoán cho chính mình bằng nguồn vốn công ty) và hoạt động môi giới (làm môi giới đại lý cho khách hàng để hưởng hoa hồng).
Quản lý thị trường chứng khoán phi tập trung
Việc quản lý thị trường OTC được chia làm 2 cấp:
- Cấp quản lý nhà nước: là các cơ quan quản lý thị trường chứng khoán. Cấp này sẽ phụ trách quản lý theo pháp luật về chứng khoán và các luật có liên quan.
- Cấp tự quản: có thể là hiệp hội các nhà kinh doanh chứng khoán hoặc là sở giao dịch đồng thời quản lý.
OTC là thị trường có hệ thống mạng liên kết rộng
Trong thị trường OTC, người ta sử dụng hệ thống mạng máy tính điện tử để liên kết tất cả các đối tượng tham gia. Hệ thống mạng này có thể dùng để giao dịch, đàm phán hoặc thông báo các thông tin liên quan đến giao dịch chứng khoán… Đây cũng là một đặc điểm nổi bật khiên thị trường OTC khác biệt so với các loại thị trường khác.
Cơ chế thanh toán
Đặc điểm cuối cùng của thị trường OTC chính là thị trường này có cơ chế thanh toán khá đa dạng và linh hoạt. Như đã phân tích ở trên, phần lớn giao dịch trên thị trường OTC đều thực hiện trên cơ sở thương lượng và thỏa thuận nên cũng theo đó mà cách thanh toán sẽ trở nên linh hoạt hơn. Tùy theo thương vụ và sự phát triển của thị trường, bên mua và bên bán có thể lựa chọn cách thanh toán và thời hạn thanh toán khác nhau.
Với những đặc điểm riêng này, thị trường chứng khoán phi tập trung luôn có sự khác biệt khá lớn với các loại thị trường khác. Là loại thị trường xuất hiện đầu tiên nên OTC cũng là nền tảng và được nhiều nơi áp dụng nhất. Tuy nhiên, bạn vẫn nên căn cứ vào tình hình kinh tế và nhu cầu bản thân để lựa chọn thị trường cho phù hợp nhé!