Than bùn rất phổ biến tại các vùng nông thôn tại Việt Nam. Từ xưa đến nay, người ta sử dụng than bùn trong rất nhiều lĩnh vực cuộc sống, và cũng có lẽ bởi nó quá quen thuộc mà ít ai chú ý xem nguồn gốc của than bùn là gì, có những loại than bùn nào?… Bài viết này sẽ giải đáp tất tần tật thông tin liên quan đến than bùn để bạn có cái nhìn tổng thể hơn nhé!
Than bùn là gì?
Than bùn là loại than được tạo ra bởi hiện tượng phân giải yếm khí do một số cây rừng bị phù sa vùi lấp lâu ngày trong quá trình cấu tạo địa chất. Loại than này có hai đặc điểm vật lý nổi bật là sức chứa ẩm cao và mức độ phân giải tương đối cao. Theo kết quả nghiên cứu của Viện thổ nhưỡng nông hóa cho thấy:
- Hầu hết các mẫu than bùn đều có độ ẩm cao. Mức độ ẩm trung bình là 42,1%.
- Các mẫu than bùn đều khá nhuyễn. Mức độ phân giải trung bình là 35,3%, càng ở các mỏ sâu thì khả năng phân giải của than lại càng cao.
Hiện nay, người ta có rất nhiều cách sản xuất phân bón bằng than bùn khác nhau. Tuy nhiên, quy trình sản xuất phổ biến nhất là: Phơi khô than bùn – Nghiền nhỏ – Trộn với vôi (tùy theo độ PH của than) – Thêm phụ gia, vi sinh vật – Ủ và đóng gói thành phẩm.
Phân loại than bùn
Để có cách sử dụng than bùn cho hiệu quả, người ta thường phân than bùn thành nhiều loại khác nhau tùy thuộc theo màu sắc, hàm lượng hữu cơ, độ ẩm… Vậy bạn có biết sự khác nhau giữa các loại than bùn là gì không nhỉ? Mình sẽ so sánh các chỉ số của 3 loại than bùn phổ biến nhất nhé.
- Than bùn loại 1: Là than có màu đen sậm, độ mịn qua sàng 3,5mm và hàm lượng hữu cơ từ 30% – 35%. Đây là loại than có hàm lượng hữu cơ cao nhất trong các loại than.
- Than bùn loại 2: Có màu đen nhạt lẫn nâu, độ mịn tương tự than loại 1 nhưng chỉ có hàm lượng hữu cơ từ 17% – 25%.
- Than bùn loại 3: Than có màu nâu đen, độ mịn thấp (qua sàng 5,5mm) và có hàm lượng hữu cơ nhỏ hơn 16%.
Những công dụng tuyệt vời của than bùn
Sau khi hiểu rõ được điểm khác nhau giữa các loại than bùn là gì thì người ta cũng biết cách sử dụng nó theo nhiều mục đích khác nhau. Cụ thể những công dụng tuyệt vời của than bùn có thể kể đến là:
Than bùn dùng cho nông nghiệp
Như đã biết, than bùn có khả năng lưu trữ chất dinh dưỡng có trong đất rất tốt. Bởi thế, người ta thường dùng than bùn để làm vườn giúp cung cấp đầy đủ dưỡng chất cần thiết cho các thảm thực vật. Ngoài ra, người ta còn dùng than bùn để độn chuồng, làm chất đốt, chất cải tạo đất. Than bùn được dùng để bón phân là loại có độ phân giải cao (>50%). Các loại than bùn có độ phân giải thấp (than bùn thượng thành) không thể dùng trực tiếp làm phân bón mà chỉ để ủ phân rác hoặc độn chuồng gia súc, gia cầm mà thôi.
Than bùn dùng để chữa bệnh
Từ xa xưa, than bùn đã được sử dụng rộng rãi để điều trị bệnh thông qua liệu pháp tắm ngâm. Liệu pháp này bắt nguồn từ các nước Châu Âu và lan truyền rộng rãi ra nhiều quốc gia trên thế giới. Ngày nay, các liệu pháp spa hiện đại cũng sử dụng phương pháp này để điều trị một số bệnh lý đơn giản. Bởi các chất khoáng có trong than bùn sẽ giúp kháng khuẩn, điều trị các bệnh lý về da rất tốt. Ngoài ra nó còn giúp thư giãn và giảm đau mỏi cơ khớp…
Than bùn dùng để lọc nước
Than bùn thường được dùng để lọc nước. Ví dụ như xử lý nước thải sinh hoạt, nước thải bể phốt, nước thải sinh hoạt tại các hộ dân cư… Tùy thuộc theo cách sử dụng mà người ta sẽ chế biến than bùn theo nhiều dạng khác nhau (dạng sợi ống, bột, ép, mảnh…). Đặc biệt, khi than bùn được chế tạo thành than hoạt tính thì nó có thể hấp thụ các chất hữu cơ phân tử cực tốt. Thông qua đó lọc đi những thành phần “rác” trong nước. Đây là giải pháp lọc nước tốt nhất hiện nay.